اسکاتلند

خشکه‌چین
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
این نوشتار به هیچ منبع و مرجعی استناد نمی‌کند. لطفاً با افزودن یادکرد به منابع قابل اعتماد برطبق اصول تأییدپذیری و شیوه‌نامهٔ ارجاع به منابع، به بهبود این نوشتار کمک کنید. مطالب بدون منبع ممکن است به چالش کشیده و حذف شوند.
Muchallscastledrystone.jpg

خشکه چین به روی هم یا کنارهم چیدن سنگ یا عناصر ساختمانی به شکل منظم و بدون استفاده از ملات گفته می‌شود. انواع خشکه‌چین عبارتند از:

دیوارچینی
قلوه‌کاری
سنگ چسبانی با اتصالات خشک
برای حصار کشی‌ها بدون ملات
عرض دیوار نباید کمتر از ۶۰ سانتی‌متر باشد
دیوارها کوتاه
فقط تحمل وزن خود را دارد و نمی‌توان بر این دیوارها نیرو وارد کرد

نوعی از این دیوار به نام دیوار دو پشته است و با قرار دادن دو ردیف سنگ در امتداد مرز دیواری ساخته می‌شود. سنگ‌های پی به وضع مطلوب در زمین نصب می‌گردند به نحوی که پایداری ایستش در خاک را دارا باشد. ردیف‌ها از سنگ‌های بزرگ مسطح تشکیل شده است، هرچه دیوار بالا می‌رود سایز دیوار کاهش می‌یابد. سنگ‌های کوچکتر ممکن است به عنوان پرکُنَک یا گوه در محل‌های سنگ کاری که در آن سنگ به شکل طبیعی گرد است، استفاده شود.

این سنگ در ابعاد بزرگ برای ساخت بنا‌های سنگی روستایی استفاده می‌شود. کروی بودن آن باعث می‌شود که فاقد اتصالات خوب و درگیر با هم باشند ضخامت دیوار ۵۰ س کمتر نباشد غیر باربر بودن دیوار بند کشی در این دیوارها در سطحی وسیع است تا برجستگی سنگها کمتر مشخص شود

سنگها یا به وسیلهٔ ملات‌های مختلف به هم متصل می‌شوند، و یا توسط بستهای فلزی و یا با تراش خاصی که به سنگ می‌دهند در آنها حالت توخالی و توپری ایجاد کرده و آنها را کنار هم می‌چینند. مثلاً در بناهایتخت جمشیداز دو سنگی که قراربود درکنارهم قرارگیرند دو ذوزنقه بیرون می‌آوردند و در وسط قسمت خالی شده، بست فلزی کارگذاشته واطرافش را سرب می‌ریختند؛ که به این نوع بست دم چلچله ای می‌گفتند. در غرب به جفت کردن سنگ‌ها بدون ملات و با استفاده از بست در کنار یکدیگر، استروتومی می‌گویند. این شیوه در معابد یونانی اجرا شده است

سنگ خشک روش ساخت و سازی است که در آن سازه‌ها از سنگ‌های بدون ملات و ساروج به هم پیوند خورده‌اند. سازه‌های سنگ خشک به دلیل روش ساخت و ساز منحصر به فرد خود با مشخصه‌ای از یک نمای تحمل بار از سنگ‌هایی که با دقت انتخاب گردیده‌اند، دارای استقامت می‌باشند. تکنولوژی سنگ خشک بهترین روش در زمینه ساخت و ساز دیوار شناخته شده است اما آثار هنری خشک سنگ‌ها در ساختمان‌ها، پل‌ها و سازه‌های دیگر نیز وجود دارد. دیوار سنگی خشک همچنین به عنوان یک دایک(سد)، چینه ی سنگی، پرچین سنگ خشک، حصار صخره ای یا حصار سنگی، یک دیوار ساخته شده از سنگ و بدون اینکه ملاتی آن هارا به هم پیوند داده باشد شناخته شده است. همان‌طور که در هر ساخت و ساز سنگ خشک، فراگشتی ساختاری از نیروهای همفشاری و هم چفتی از سنگ ناشی می‌شود. چنین دیوارهایی به طور سنتی در ساخت و ساز ساختمان به عنوان مرزهای کشتزارها، دیوار باغ و یا دیوار حیاط کلیسا و در دامنه‌های شیب دار در جهت دیوارهای حایل برای تراس بندی و کرت بندی مورد استفاده بوده است.

ساختار

چندین روش برای ساخت دیوارهای سنگی خشک با توجه به میزان و نوع سنگ‌های قابل دسترس وجود دارد. بیشتر دیواره‌های قدیمی تر از سنگ و تخته سنگ‌هایی ساخته می‌شد که از پاک سازی مزارع در طول آماده‌سازی برای کشاورزی جمع‌آوری می‌شد اما بسیاری از معدن استخراج سنگ نزدیک محل فراهم می‌آمد. برای دیوارهای امروزی، تقریباً همگی از سنگ استخراجی استفاده می‌شود. نوع دیوار ساخته شده به طبیعت سنگ‌های موجود بستگی دارد. نوعی از این دیوار به نام دیوار دو پشته است و با قرار دادن دو ردیف سنگ در امتداد مرز دیواری ساخته می‌شود. سنگ‌های پی به وضع مطلوب در زمین نصب می‌گردند به نحوی که پایداری ایستش در خاک را دارا باشد. ردیف‌ها از سنگ‌های بزرگ مسطح تشکیل شده است، هرچه دیوار بالا می‌رود سایز دیوار کاهش می‌یابد. سنگ‌های کوچکتر ممکن است به عنوان پرکُنَک در محل‌های سنگ کاری که در آن سنگ به شکل طبیعی گرد است، استفاده شود. دیوارها لایه به لایه (دوره دوره) تا ارتفاع مورد نظر ساخته شده است، و در فواصل، سنگ‌های همبند (تیرافقی) یا سنگ‌های سراسری هر دو نمای دیوار و برخی اوقات طرح قرار می‌گیرد. این مسئله بر پیوند سازه و تا حد زیادی افزایش قدرت دیوار تأثیر دارد، در غیر این صورت دو دیوار باریک بر یکدیگر خمش پیدا می‌کنند. در بریتانیا عرض دیوار همچنانکه دیوار بالاتر می‌رود همواره کاهش می‌یابد. فضاهای خالی بین سنگ‌های نما و روکار به دقت با سنگ‌های کوچکتر بسته‌بندی شده است. لایه نهایی در بالای دیوار نیز از سنگ‌های بزرگ که سرسنگ، هِرَّّّه یا سر دیوار نامیده می‌شود، تشکیل گردید است. بطوریکه که با سنگ تیر همبند، سرسنگ‌ها تمامی عرض دیوار را احاطه می‌کنند، و از شکستن و از هم جدا شدگی جلوگیری می‌کند. در برخی مناطق، مانند ساوت ولز در انگلستان یک سنت از قرار دادن سرسنگ در لایه (چینه) نهایی از سنگ‌های صاف کمی پهن‌تر غیر از بالای دیوار مناسب وجود دارد. علاوه بر محل ورود (دروازه) یک دیوار ممکن است به عمد به کوچکی یک شکاف برای عبور و یا کنترل جانوران وحشی حیات وحش و حیوانات اهلی مانند گوسفند ساخته شود. رخنه‌های کوچکتر معمولاً کمتر از ۸ اینچ در ارتفاع "سوراخ جهش " نامیده می‌شود. رخنه‌های بزرگ‌تر، ممکن است بین هیجده و ۲۴ اینچ ارتفاع داشته باشند، که "سوراخ لَس (لنگ)" نامیده می‌شود. دیوار تخته سنگی (پرنیخ) یک نوع دیوار تک جداره است که در آن دیوار اساساً از تخته سنگ‌های بزرگ تشکیل شده است که در اطراف سنگ‌های کوچک‌تر قرار می‌گیرد. دیوارهای منفرد با سنگ‌های صاف و بزرگ بهتر کار می‌کنند. به طور ایده‌آل، بزرگترین سنگ در پایین قرار داده شده و کل دیوار به سمت بالا شکل هرمی به خود می‌گیرد. گاهی اوقات یک ردیف از سر سنگ یا هره ردیف بالایی دیوار را با ضلع‌های مستطیل شکل بزرگ از هر سر سنگ عمود، هم تراز با دیوارکامل می‌کند. چینهٔ سنگی گالووای (بخشی از جنوب غربی اسکاتلند امروزه جزو ناحیهٔ Galloway & Dumfries) شامل یک شالوده ساخت و ساز دو جداره با لایه‌های مختلف ساخت و ساز تک دیواره است. آن‌ها سست و زهوار دررفته با تعداد زیادی رخنه به نظر می‌رسند که مانع دام (و انسان) در جهت تلاش برای ورود به آن می‌شوند. نوع دیگر "پرچین کرنیشی یا کرنوالی"(ایالت کرن وال انگلیس) و یا پرچین کلاود ویلزی (منطقه‌ای در انگلستان) است که یک توده زمین پوشیده از سنگ است که توسط چمن و بوته زارها و درختان احاطه شده است و با یک برآمدگی درونی شیب دار مشخص می‌گردد (شیب پرچین). همان‌طور که در بسیاری از گونه‌های دیگر از دیوار، ارتفاع به اندازهٔ عرض شالوده است و در راس به اندازهٔ نصف عرض پی است. در مناطق مختلف دگر دیسی وتغییرات جزئی در روش معمول ساخت و ساز داده‌اند که برخی اوقات به دلیل محدودیت‌های بوده است که برای تهیهٔ مواد و مصالح ساختمانی در دسترس وجود داشته است
منابع: ویکی پدیا و talagostar . com

[ بازدید : 52 ] [ امتیاز : 0 ] [ نظر شما : ]